Akty prawa miejscowe

Akty prawa miejscowego są to akty prawa powszechnie obowiązujące, stanowione przez terenowe organy administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego, obowiązujące na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Są one konstytucyjnymi źródłami prawa (art. 87 ust 2 Konstytucji). Akt taki musi być wydany na podstawie ustawy i w celu jej wykonania oraz mieścić się w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Mają one charakter generalny (nie wskazują imiennie określonych adresatów) i abstrakcyjny (nie dotyczą określonej sytuacji).

Akty prawa miejscowego stanowione są przez sejmik województwa na podstawie ustawy o samorządzie województwa oraz na podstawie upoważnień udzielonych w innych ustawach i w ich granicach. Akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa mogą obowiązywać na obszarze całego województwa lub jego części.

Przewodniczący sejmiku województwa podpisuje akty prawa miejscowego, przyjęte przez sejmik województwa, niezwłocznie po ich uchwaleniu i kieruje je do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym podlega także uchwała budżetu województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu województwa.

Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego określone są w ustawie z dnia 20.07.2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Akty prawa miejscowego wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, chyba dany akt prawa miejscowego określi termin dłuższy. W uzasadnionych przypadkach dniem wejścia w życie może być dzień jego ogłoszenia, jeżeli ważny interes prawny wymaga natychmiastowego wejścia w życie danego aktu, a zasady demokratycznego państwa prawa nie stoją temu na przeszkodzie.

Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu organu samorządu województwa, który wydał przepis, do usunięcia naruszenia - zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego. Nie dotyczy to sytuacji, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił.

Powyższe uregulowanie stosuje się odpowiednio, gdy organ samorządu województwa nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich. Sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego.

Finanse samorządu województwa

Problematyka finansów samorządu województwa uregulowana jest w rozdziale 5 (art. 61-74).

Budżet województwa jest podstawową samodzielnej gospodarki finansowej województwa. Jest on planem finansowym obejmującym: planowane dochody i wydatki województwa, źródła sfinansowania deficytu budżetowego, przeznaczenie nadwyżki budżetowej, wydatki związane z wieloletnimi programami, w tym w szczególności inwestycyjnymi, z wyodrębnieniem wydatków na finansowanie każdego z programów.

Zamieszczenie w budżecie wydatków na określone cele nie stanowi podstawy zobowiązań wobec osób trzecich oraz roszczeń osób trzecich wobec województwa.

Budżet jest uchwalany jako część uchwały budżetowej na rok kalendarzowy. Sejmik województwa ustala tryb prac nad projektem uchwały budżetowej. Uchwałę budżetową województwa podejmuje się przed rozpoczęciem roku budżetowego. W przypadku nieuchwalenia budżetu w powyższym terminie, do czasu jego uchwalenia przez sejmik województwa, jednak nie później niż do 31 marca roku budżetowego, podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu przedłożony sejmikowi województwa.

W przypadku gdy dochody i wydatki państwa określa ustawa o prowizorium budżetowym, sejmik województwa może uchwalić prowizorium budżetowe województwa na okres objęty prowizorium budżetowym państwa.

Opracowanie i przedstawienie do uchwalenia projektu budżetu, a także inicjatywa w sprawie zmian tego budżetu, należą do wyłącznej kompetencji zarządu województwa. Zarząd przygotowuje i przedstawia sejmikowi, nie później niż 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy projekt budżetu, projekt ustaleń uchwały budżetowej, materiały informacyjne określone przez sejmik w uchwale budżetowej. Bez zgody zarządu sejmik nie może wprowadzić w projekcie budżetu zmian powodujących zwiększenie wydatków i jednoczesne zwiększenie deficytu projektowanego budżetu albo zmian powodujących zwiększenie przewidywanych dochodów bez jednoczesnego ustanowienia nowych źródeł dochodów.

Dochody własne stanowią zasadnicze źródło finansowania zadań województwa i są nimi:

1. udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości określonej odrębną ustawą
   
2. dochody z majątku województwa
   
3. spadki, zapisy i darowizny na rzecz województwa
   
4. dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe województwa oraz wpłaty innych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych
   
5. odsetki za nieterminowe przekazywanie udziałów, o których mowa w pkt 1
   
6. inne dochody własne uzyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.
   

Przekazanie województwu, w drodze ustawy, nowych zadań wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów.

Dochodami województwa mogą być również subwencja wyrównawcza z budżetu państwa, dotacje celowe z budżetu państwa i państwowych funduszy celowych na zadania wykonywane przez województwo, dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane przez województwo na podstawie porozumień zawartych z organami administracji rządowej, dotacje celowe z budżetów gmin lub powiatów na zadania z zakresu tych jednostek samorządu terytorialnego wykonywane przez województwo na podstawie porozumień zawartych z organem gminy lub powiatu i inne wpływy uzyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.

Za prawidłowe wykonanie budżetu województwa odpowiada zarząd województwa. Zarządowi przysługuje wyłączne prawo zaciąganie zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez sejmik województwa, emitowanie papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielonych przez sejmik województwa, dokonywanie wydatków budżetowych, zgłaszanie propozycji zmian w budżecie województwa, dysponowanie rezerwami budżetu województwa, blokowanie środków budżetowych, w przypadkach określonych ustawą. Gospodarka środkami finansowymi znajdującymi się w dyspozycji samorządu województwa jest jawna.

Istota zespolonej administracji rządowej w województwie

Zasada zespolenia administracji jest to forma koordynacji działalności administracyjnej w terenie poprzez zespolenie agend kilku ministrów w ręku jednego i tego samego pionu administracyjnego. Zasada zespolenia administracji jest przeciwstawiana zasadzie specjalizacji, z którą związane jest pojęcie organów o właściwości szczególnej, organów niezespolonych, nazywanych też na gruncie ustaw i w doktrynie organami administracji specjalnej. "Opieranie się w dostatecznej mierze na zasadzie zespolenia pozwala niwelować ujemne następstwa skrajnie przeprowadzanej zasady resortowości wyrażające się w zbytecznym dublowaniu czynności, które mogą być spełnione na użytek dwóch albo kilku pionów organizacyjnych administracji, braku spójnego działania bezpośrednio w terenie itp. Natomiast tworzenie odrębnych pionów administracji specjalnej (niezespolonej) pozwala piony te silnie związać z administracją centralną, zapewnić im wysoki stopień fachowości (...)" (J. Filipek, prawo Administracyjne. Instystucje ogólne. Część I, Iniversitas, Kraków 1995, Wyd. I, s. 70)

Zasada zespolenia administracji rządowej w województwie łączy się zasadą zwierzchnictwa wojewody nad zespolonymi z nim organami administracji rządowej

Zgodnie z art. 23 ustawy o administracji rządowej w województwie wojewoda jako zwierzchnik zespolonej adm. rządowej kieruje nią, koordynuje jej działalność, zapewnia warunki do skutecznego jej działania, ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania. Zespolenie organizacyjne administracji rządowej polega na zasadzie łączenia urzędów, szefów służb, inspekcji i straży bezpośrednio ze strukturą urzędu wojewódzkiego, i dlatego zespolenie służb, inspekcji i straży w administracji rządowej w województwie następuje pod zwierzchnictwem wojewody i, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, w jednym urzędzie.

Wyrazem tej zasady jest również to, iż wojewoda wykonuje swe zadania przy pomocy I i II wicewojewody oraz kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów.

W powyższym zakresie zwierzchnictwo przejawia się, między innymi poprzez kompetencje wojewody do określania w statucie urzędu wojewódzkiego organizacji zespolonej administracji rządowej, a także poprzez uprawnienia wojewody do zatwierdzania regulaminów komend, inspektoratów i innych jednostek. Zgodnie z art. 29 w/w ustawy  organizację zespolonej administracji rządowej w województwie określa statut urzędu wojewódzkiego nadany przez wojewodę. Statut urzędu wojewódzkiego i jego zmiany, z zastrzeżeniem ust. 5, podlega zatwierdzeniu przez Prezesa Rady Ministrów i jest ogłaszany w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Nadto szczegółową organizację oraz tryb pracy urzędu wojewódzkiego określa regulamin ustalony przez wojewodę w drodze zarządzenia, a częścią regulaminu urzędu wojewódzkiego są regulaminy komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych, będących aparatem pomocniczym kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, ustalone przez kierowników tych jednostek i zatwierdzone przez wojewodę, chyba że ustawy stanowią inaczej. W przypadku niezatwierdzenia regulaminów, o których mowa w ust. 2, kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich mogą wystąpić do właściwego ministra o wszczęcie przez niego sporu z wojewodą. Regulamin urzędu wojewódzkiego udostępnia się do powszechnego wglądu.

Kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich powołuje i odwołuje wojewoda, z wyjątkiem:

    1)    komendanta wojewódzkiego Policji, który jest powoływany po zasięgnięciu opinii wojewody,

    2)    Komendanta Stołecznego Policji, który jest powoływany po zasięgnięciu opinii wojewody oraz opinii Prezydenta m.st. Warszawy,

    3)    komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej, który jest powoływany za zgodą wojewody.

Odwołanie komendanta wojewódzkiego Policji i komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej wymaga zasięgnięcia opinii wojewody.

Zasady powoływania i odwoływania oraz szczególne warunki lub tryb zatrudniania i zwalniania kierowników służb, inspekcji i straży wojewódzkich, a także powierzania im funkcji i stanowisk określają odrębne przepisy.

W celu usprawnienia działania wojewódzkich organów zespolonej adm. rządowej wojewoda może tworzyć delegatury urzędu wojewódzkiego.

Zespolenie finansowe – włączenie budżetu służby, inspekcji lub straży do budżetu wojewody. Zwierzchnictwo wojewody przejawia się tutaj faktem obsługi budżetu jednostki przez służby wojewody.

Na gruncie pojęcia zespolenia kompetencyjnego, zwierzchnictwo wojewody przejawia się w tym, że kierownicy wojewódzkich służb, inspekcji i straży wykonują zadania i kompetencje w imieniu wojewody, z ustawowego upoważnienia. Tylko w przypadkach przewidzianych w ustawach kierownicy ci działają w imieniu własnym.

Mienie samorządu województwa

Mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne (wojewódzkimi osobami prawnymi, poza województwem, są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez województwo).

Mieniem są prawa majątkowe, a więc takie, których wartość można wyrazić (określić) w pieniądzu. Ustawa, podobnie jak k.c., imiennie wymienia tylko własność³, czyli wyłączne prawo korzystania z rzeczy i rozporządzania nią (art. 140 k.c.). Pozostałe prawa majątkowe to zarówno prawa rzeczowe: wieczyste użytkowanie ( art. 232 k.c.), użytkowanie, służebności, hipoteka i inne ograniczone prawa na rzeczy ( art. 244 k.c.), jak i prawa podmiotowe o charakterze obligacyjnym, skuteczne in personam (wierzytelności) oraz skuteczne erga omnes prawa na dobrach niematerialnych (np. tzw. własność przemysłowa i intelektualna).

Przepis ust. 3 art. 47 określa zasadę rozdziału zarządu mieniem samorządu województwa w stosunkach cywilnoprawnych pomiędzy województwo i inne wojewódzkie osoby prawne, wymienione w ust. 2. Zasada ta wzorowana jest na rozwiązaniu przyjętym w art. 34 k.c. w odniesieniu do mienia państwowego.

Województwo jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia województwa, nie należącego do innych wojewódzkich osób prawnych.

Nabycie mienia województwa następuje:

1. na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, ustawie o samorządzie województwa oraz w innych ustawach (art. 48),

2. w drodze przekazania mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych na zasadach określonych w ww. ustawie.

Przekazanie województwu mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych, służącego realizacji zadań województwa, w szczególności określonych w art. 14 (zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami) następuje na podstawie decyzji administracyjnej
wojewody wydawanej z urzędu. Nabycie mienia jest nieodpłatne i następuje z dniem, w którym dec. o jego przekazaniu stała się ostateczna.

Przekazanie województwu mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych, służącego wykonywaniu zadań gospodarczych przekraczających zakres użyteczności publicznej, może nastąpić na wniosek zarządu województwa, w trybie właściwym dla przenoszenia nabywanych praw, jeżeli mienie to ma służyć realizacji strategii rozwoju województwa i wojewódzkich programów, z wyłączeniem mienia przeznaczonego na zaspokojenie roszczeń reprywatyzacyjnych oraz realizację programu powszechnego uwłaszczenia. Przekazanie mienia następuje nieodpłatnie, w trybie właściwym dla przenoszenia nabywanych praw, z tym że przekazanie własności i innych praw do rzeczy następuje na podstawie do ostatecznej decyzji ministra właściwego spraw Skarbu Państwa. Odmowa następuje w drodze ostatecznej decyzji ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa. (art.50)

Nabycie przekazywanego mienia SP oraz mienia SP będącego we władaniu państwowych osób prawnych jest nieodpłatne i - w przypadkach, gdy odbywa się na podstawie decyzji administracyjnej - następuje z dniem, w którym dec. o jego przekazaniu stała się ostateczna.

Następuje wraz z obciążeniami, które powinny być ujawnione w decyzji o przekazaniu. Ujawnienie obciążeń nie narusza praw osób trzecich. Przepisu tego nie stosuje się do zobowiązań Skarbu Państwa oraz państwowych osób prawnych, wynikających z działalności organów i instytucji władających przekazywanym mieniem, powstałych przed dniem jego przejęcia przez województwo.

Przekazanie jest wolne od podatków i opłat. Do postępowania w sprawie przekazania stosuje się odpowiednio przepisy KPA. Ostateczna dec. o przekazaniu stanowi podstawę wpisu w księdze wieczystej.

Prawa majątkowe województwa, nie należące do innych wojewódzkich osób prawnych, wykonuje zarząd.

Oświadczenia woli w imieniu województwa
składa marszałek województwa wraz z członkiem zarządu województwa, chyba że statut województwa stanowi inaczej. Sejmik województwa może udzielić marszałkowi upoważnienia do składania jednoosobowo oświadczeń woli, innych niż przewidywane w statucie województwa. Czynność prawna, z której wynika zobowiązanie pieniężne, wymaga do jej skuteczności kontrasygnaty głównego księgowego budżetu województwa lub osoby przez niego upoważnionej. Główny księgowy budżetu województwa, który odmówi kontrasygnaty, dokonuje jej jednak na pisemne polecenie marszałka województwa, informując równocześnie o tym sejmik województwa oraz regionalną izbę obrachunkową.

Zarząd województwa może upoważnić pracowników urzędu marszałkowskiego do składania oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności województwa.

W przypadku zbycia przez województwo lub inną wojewódzką osobę prawną przedmiotów
posiadających szczególną wartość naukową, historyczną, kulturalną lub przyrodniczą Skarbowi Państwa przysługuje prawo pierwokupu lub wykupu wykonywane na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Mienie nabyte nieodpłatnie od Skarbu Państwa podlega w powyższym przypadku zwrotowi na jego rzecz, jeżeli uprawniony organ państwowy wystąpi z żądaniem zwrotu.

Nadzór nad działalnością samorządu województwa

Nadzór nad działalnością samorządu województwa sprawuje:

• Prezes Rady Ministrów oraz
  
• wojewoda,
  
• a w zakresie spraw finansowych regionalna izba obrachunkowa.
  

Nadzór nad wykonywaniem zadań województwa sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem.

Uprawnienia organu nadzoru: organy nadzoru mogą wkraczać w działalność województwa tylko w przypadkach określonych w ustawach. Mają prawo żądać informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania województwa, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnień nadzorczych.

Jeżeli ważność rozstrzygnięcia organu województwa, jego zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie uzależnione jest od innego organu, organ ten powinien zająć stanowisko najpóźniej w ciągu 14 dni od doręczenia rozstrzygnięcia lub jego projektu. Termin wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu stanowiącego jedn. samorządu teryt. Jeżeli ww. organy nie zajmą stanowiska w sprawie, to rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez województwo z upływem ww. terminów.

Marszałek zobowiązany jest przedłożyć wojewodzie uchwały rady w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. Marszałek przedkłada do RIO na zasadach wyżej określonych, uchwałę budżetową, uchwałę w sprawie absolutorium dla zarządu i inne uchwały objęte zakresem nadzoru izby.

Uchwała organu województwa sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia organowi nadzoru. Organ nadzoru wszczynając postępowanie w sprawie lub w toku postępowania stwierdzenia nieważności uchwały, może wstrzymać jej wykonanie. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

Stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały organu województwa wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego. Nie stosuje się tego do uchwały o zaskarżeniu rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu administracyjnego. Po upływie 30 dni: organ nadzoru nie może we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały organu województwa i w tym przypadku organ nadzoru może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Organ nadzoru oraz sąd mogą wstrzymać wykonalność uchwały.

W przypadku złożenia przez organ województwa skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze sąd administracyjny wyznacza rozprawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wpłynięcia skargi.

Nie stwierdza się nieważności uchwały organu województwa po upływie 1 roku od dnia jej podjęcia chyba, że uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały w terminie albo, jeżeli uchwała jest aktem prawa miejscowego. Jeśli nie stwierdzono nieważności uchwały z powodu upływu terminu, a istnieją przesłanki stwierdzenia nieważności, orzeka się o niezgodności uchwały z prawem. Uchwała taka traci moc prawną z dniem orzeczenia o jej niezgodności z prawem.

Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące województwa, podlegają zaskarżeniu do sądu adm. z powodu niezgodności z prawem, w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia. Do złożenia skargi uprawnione jest województwo. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała sejmiku województwa.

Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu do wniesienia skargi albo z dniem oddalenia lub odrzucenia skargi przez sąd.

W razie nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę wydano z naruszeniem prawa.

W razie powtarzającego się naruszenia przez radę Konstytucji lub ustaw, Sejm na wniosek Prezesa RM, może w drodze uchwały rozwiązać sejmik województwa. Rozwiązanie rady jest równoznaczne z rozwiązaniem wszystkich organów województwa. Prezes RM na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej wyznacza osobę, która do czasu wyboru nowych organów województwa pełni funkcję tych organów.

Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuści się zarząd, to wojewoda wzywa radę do zastosowania niezbędnych środków, a jeżeli wezwania nie odnoszą skutków, występuje za pośrednictwem ministra właściwego ds. administracji publicznej z wnioskiem do Prezesa Rady Ministra o rozwiązanie zarządu. Do czasu wyborów funkcje zarządu pełni osoba wyznaczona przez Prezesa RM.

W razie nie rokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy województwa, Prezes RM na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej może zawiesić organy województwa i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru zarządu przez radę kolejnej kadencji. Zawieszenie organów województwa i ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom województwa i wezwania do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji. Komisarza rządowego powołuje Prezes RM na wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem w/w ministra. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji organów województwa z dniem powołania.

Podstawowy zakres działalności samorządu województwa

Podstawowe zadania samorządu województwa

Podstawowe zadania samorządu województwa są uregulowane w rozdziale 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (art. 11-14).

Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań
publicznych o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Samorząd województwa:

    1)    wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność,

    2)    dysponuje mieniem wojewódzkim,

    3)    prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu.

Ponadto samorząd województwa:

• określa strategię rozwoju województwa, uwzględniającą określone w ustawie cele, jak np.pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej, czy pobudzanie aktywności gospodarczej. Strategia rozwoju województwa jest realizowana poprzez programy wojewódzkie. Przy jej formułowaniu i realizacji polityki jego rozwoju, współpracuje między innymi z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa oraz z samorządem gospodarczym i zawodowym. Samorząd województwa może w związku z realizacją strategii rozwoju województwa występować o wsparcie ze środków budżetu państwa na realizację zadań zawartych w programach wojewódzkich i zawierać kontrakt wojewódzki z Radą Ministrów na podstawie odrębnej ustawy.
  
• prowadzi politykę rozwoju województwa, na którą składa się między innymi tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy, czy utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim, pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej, promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa.
  

  Wykonując powyższe zadania samorząd województwa współpracuje z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa oraz z samorządem gospodarczym i zawodowym, administracją rządową, szczególnie z wojewodą, innymi województwami, organizacjami pozarządowymi, szkołami wyższymi i jednostkami naukowo-badawczymi, oraz może również współpracować z organizacjami międzynarodowymi i regionami innych państw, zwłaszcza sąsiednich. Zasady, tryb i harmonogram opracowania strategii rozwoju województwa i programów wojewódzkich określa sejmik województwa.
  

  Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, w szczególności w zakresie:
  

      1)    edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego,
  

      2)    promocji i ochrony zdrowia,
  

      3)    kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
  

      4)    pomocy społecznej,
  

      5)    polityki prorodzinnej,
  

      6)    modernizacji terenów wiejskich,
  

      7)    zagospodarowania przestrzennego,
  

      8)    ochrony środowiska,
  

      9)    gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej, a w szczególności wyposażenia i utrzymania wojewódzkich magazynów przeciwpowodziowych,
  

      10)    transportu zbiorowego i dróg publicznych,
  

      11)    kultury fizycznej i turystyki,
  

      12)    ochrony praw konsumentów,
  

      13)    obronności,
  

      14)    bezpieczeństwa publicznego,
  

      15)    przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy.
  

  Ustawy mogą określać sprawy należące do zakresu działania województwa jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez zarząd województwa. Ustawy mogą również nakładać na województwo obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.    
  

  W sferze użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także może przystępować do takich spółek, a poza sferą użyteczności publicznej może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne oraz przystępować do nich, jeżeli działalność spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych służących rozwojowi województwa.  Zasady tworzenia przez województwo spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych oraz przystępowania do nich określa ustawa.

Sejmik województwa

Organami samorządu województwa są:

    1)    sejmik województwa,

    2)    zarząd województwa.

Działalność organów województwa jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw. Jawność działania organów województwa obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje sejmiku województwa i posiedzenia jego komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów województwa i komisji sejmiku województwa.

Sejmik województwa:

organ stanowiący i kontrolny województwa; kadencja 4 lata, licząc od dnia wyborów; radni wybierani w wyborach bezpośrednich; w skład sejmiku województwa wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich w liczbie trzydziestu w województwach liczących do 2.000.000 mieszkańców oraz po trzech radnych na każde kolejne rozpoczęte 500.000 mieszkańców. Sejmik województwa wybiera ze swojego grona przewodniczącego oraz nie więcej niż 3 wiceprzewodniczących (bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym), i obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego sejmiku w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. W sprawie odwołania sejmiku województwa przed upływem kadencji rozstrzyga się wyłącznie w drodze referendum wojewódzkiego.

Uchwały sejmiku województwa zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu jawnym lub jawnym imiennym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy (pełen katalog zadań znajduje się w art. 18 ww. ustawy) m. in.: 1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności statutu województwa, zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim, zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, 2) uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego, 3) podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej, 4) podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa, z zastrzeżeniem, że szczegółowość ta nie może być mniejsza niż określona w odrębnych przepisach, 5) uchwalanie budżetu województwa, 6) podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu województwa, 7) podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym jednostkom samorządu terytorialnego, 8) wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa, 9) powoływanie i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa, 10) podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji oraz ich rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich, 11) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa określonych w ustawie, 12) rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu województwa, w tym w szczególności z działalności finansowej i realizacji programów wojewódzkich, 13)uchwalenie strategii rozwoju województwa, 14)  uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych.